Uyku Düzeni

Doğumdan sonraki dönemde süt çocuğu için bedensel gereksinimler uykuyu etkilemektedir. Açlık uyandırmakta, tokluk ise uykuya dalmayı kolaylaştırmaktadır. Bu dönemdeki uykusuzluklarda anne tarafından bebeğin beslenmesi ya da duygusal desteklenmesinin yetersiz, ters ya da aşırı bir biçimde karşılandığı görülmektedir. İlk aylarda uykusuzluk sıradan bir durumdur, ancak sonuçları nedeni ile aile için önemlidir. Ortaya çıkan gerginlik ve sinirlilik durumu yalnız çocuğun uykusuzluğunu artırmaz, yeni çatışmaları da ortaya çıkarır. Yeni doğan 19-23 saat uyur. Başlangıçta aralıklı ve parçalara bölünmüş bir uyku biçimindedir. Yavaş yavaş gece ağırlıklı olarak gelişir, üçüncü yıla doğru derinliğine kavuşur. Çocuklar büyüdükçe daha az uykuya ihtiyaçları olur. Ebeveynlerin çocukların hangi yaşta ne kadar uyuyacakları konusunda bilgi sahibi olması gerekmektedir. Düzenli uyku uyuyamayan çocuk huzursuz olur ve gelişimi zayıf kalır.( Aydınlı, 2003)

Çocuklar için ideal Uyku saatleri:

2 yaşında bir çocuk için 10-12 saat gece uykusu 1-2 saat gündüz uykusu

3 yaşında bir çocuk için 10-12 saat gece uykusu 1-2 saat gündüz uykusu

4 yaşında bir çocuk için 10-12 saat gece uykusu 0-2 saat gündüz uykusu

5 yaşında bir çocuk için 10-12 saat gece uykusu 0-2 saat gündüz uykusu yeterli olacaktır.

Akşam daha uzun uyuyan 2-3 yaş çocukları gündüz uykusuna ihtiyaç duymayabilirler.

4 ve 5 yaşlarındaki çocuklar da artık gündüz uykusuna ihtiyaç duymuyor olabilirler.

Bu bilgiler doğrultusunda anne ve babalar kendi çocuklarının uyku düzenini ayarlamaları gerekmektedir. Çocuklarının yeteri kadar uyuyup uyumadıklarını daha iyi öğrenmeleri için aşağıdaki sorulara cevap vermeleri gerekmektedir.

Çocukta uykuya dalma zorlukları:

Uyku, sessiz, sakin, karanlık ve uygun koşullar ister. Eğer içeride onun dikkatini çeken bir şeyler yapılıyorsa, sevdiği bir filmin sesi geliyorsa çocuk uyumak istemeyecektir. Bu nedenle çocuğunuzu uyumaya gönderdiğiniz zaman, ya da yatağına siz yatırdığınız zaman aklının içeride kalmamasına dikkat edin. Örneğin evde misafir varsa o çocuk için odasına çekilmek işkence gibi gelecektir. Karnı açsa, bütün gün anne babasından uzak kalmış ve henüz onlarla oynamaya konuşmaya doyamamışsa yine uyumak için içeri gitmesi zor olacaktır. Çocuğunuzla her akşam mutlaka belirli bir süre başbaşa geçirmeye çalışın. Uyumamak için direnen çocukların bir diğer nedeni de, baskıcı anne-baba tutumuna karşı tepki göstermektir. Yatmaya direnen çocukların bir diğer bahanesi de kötü rüyalar görmektir. Çocuk ağlayarak uyanabilir. Genellikle beş yaşından sonra sıkıntılı düşler kaybolur. Gece Korkuları ve Karanlık korkusu; çocukların uyumaya direnmesinin bir başka sebebidir. Özellikle çocuklar bu bahaneyi kullanarak anne-babalarının yatağında yatma alışkanlığı geliştirebilirler. Korkunç senaryolar, ürkütücü arkadaşlar akıllarına gelebilir. Özellikle de karanlık bir odada tek başına kalınca korkular başlar.

Belli Başlı Uyku Bozuklukları:

Her insanın uykusu zaman zaman bozulabilir. Ruhsal sıkıntılar, bedensel hastalıklar uykunun süresini, düzenini gelip geçici olarak bozabilir. Bunlara uyku bozukluğu denmez. Birçok ruhsal bozuklukta uyku bozukluğu belirtisi çok sık görülür. Uyku esnasındaki bozukluklar şöyledir:

a.Uykuya geçiş (uykuya dalış biçimi, hızı, uykuya dalmada zorluk)

b. Uyku süresindeki olaylar (düşler, uyku bölünmeleri, diş gıcırdatma, sayıklama, uyurgezerlik)

c. Uyanma (erken uyanma, geç uyanma, uyanma güçlüğü)

Uyku Bozuklukları:

A.Uyku bozukluğu (dissomniya)

a. Uykusuzluk (insomnia)

b. Aşırı uyku (hipersomnia)

B.Parasomniyalar (korkulu düşler, uyurgezerlik gibi)

a. Bunaltılı düşler (kabus)

b. Uykuda korku nöbeti (karabasan)

c. Uyurgezerlik

Çocuğunuzun uyku düzenini oluşturabilmek için ailelere öneriler:

Çocuğunuzu yatağa yatırmadan önce dişlerin fırçalanması, babaya ve anneye iyi geceler öpücüğü verilmesi, bir masal okunması, bir bardak süt içilmesi gibi bir rutin oluşturun

Yatağa yatırdıktan sonra onunla günü hakkında biraz sohbet edin. Belki sadece sizinle konuşmaya ihtiyacı var diye uykuyla savaşıyor olabilir.

Uyku öncesi rutinlerine sıkıca uyun. Hatta uyku saati gelmeden az önce ona haber verin. “Dişlerin fırçalanmasına beş dk kaldı canım” suiistimal etmesine izin vermeyin. Bir masal yerine iki masal olabilir ama üçüncü ve dördüncü olmamalıdır.

Zamanında hazırlanıp yatağa gittiği zaman onu kutlayın. Ona ödül verebilirsiniz ya da onu parka götüreceğinizi söyleyerek mutlu uyumasına yardımcı olabilirsiniz.

Uykuyu reddetmek çocuğun kendini ifade edebilmesinde oldukça güçlü bir yöntemdir. Bu nedenle ona karar verme hakkı tanıyın. Masal mı anlatalım yoksa süt mü içersin diye sorular sorun ve uyumaktan başka seçeneğinin kalmadığının farkına varmasını sağlayın.

Çocuğunuz kuralları zorlamaya çalışacaktır. Ona karşı sert olmayın ama kararlı davranın. Belki bir miktar süreyi esnetebilirsiniz ama “ süre doldu” dediğiniz zaman gerçekten bittiğini anlasın. O yine de on dk daha diye mızırdanacaktır ama bir kere izin verirseniz her gece bu on dk'ları hakkı olarak görmeye başlayacaktır.

Çocuğunuza kendi başına uyumasını öğretin, buna alıştırın. Her gece o uyuyana kadar yanında kalmanızı istiyor olabilir. Ancak yavaş yavaş onu beş dk sonra geri geleceğim diyerek odadan çıkmanıza alıştırın. Siz içerdeki odadayken de güvende olacağına inansın.

Çocuk uyku düzenine hemen alışmayacaktır. Adım adım yavaş yavaş ilerleyin. Sizin yatağınıza her geldiğinde uykunuz kaçmasın diye onu yatağına geri götürmek yerine her kabul edişiniz onun bu davranışını pekiştirecektir. O yüzden bir kaç zaman uykunuz kaçma pahasına da olsa onu yatağına geri taşıyın. Her uyandığında kendini kendi yatağında bulsun.

Uyumak istememesinin nedenlerini araştırın.